Mučna sudbina antilope sa najbizarnijim nosem: Sajga preživela Ledeno doba, sad nestaje zbog ljudske pohlepe

Sajga je mala antilopa čija je globalna populacija u poslednjih 15 godina opala za neverovatnih 95 posto! Zbog neverovatne brzine izumiranja, sajga koja potiče iz poslednjeg ledenog doba i ima neverovatan izgled zahvaljujući surli. Lov zbog velike potražnje rogova doveo je sajgu na Crvenu listu ugroženih vrsta, ali se ulaže mnogo napora da se ona sačuva od nestajanja.

Sajga je velika otprilike kao koza (visine 63-80 cm u ramenima i težine 23-40 kg), ima pogrbljeno telo, veliku glavu, karakterističan viseći nos sa "surlom" i neobičan stil trčanja "gore-dole".

Poreklom još iz poslednjeg ledenog doba, sajga antilope su se nekada prostirale po skoro celoj Aziji i Evropi i u ogromnim krdima pokrivale su čitave stepe. Tokom većeg dela 20. veka, dobre populacije su pronađene u Rusiji, Kazahstanu, Uzbekistanu, Mongoliji i Turkmenistanu. Vrsta je bila meta lovaca koji su nekada vodili računa o brojnosti ovih životinja, a visok reproduktivni potencijal vrste (ženke dostižu polnu zrelost za manje od godinu dana i uglavnom rađa blizance) značio je da populacije mogu da tolerišu određeni nivo lova.

Nažalost po sajgu, pad Sovjetskog Saveza imao je katastrofalan uticaj na ruralne ekonomije svih zemalja u kojima ona živi. Rasprostranjena nezaposlenost i siromaštvo doveli su do povećanog lova radi hrane i trgovine, a stanje se pogoršalo i otvaranje granica za trgovinu sa Kinom koja je pokazala veliki "apetit" za rogovima sajge koji se koriste u tradicionalnoj kineskoj medicini.

Tako je u poslednjih 15 godina globalna populacija sajge opala za 95 posto.

Sajga ima svetložućkastu dlaku koja zimi postaje gušća i bela, a mužjak ima bledožute rogove dužine 28-38 centimetara. Njen neobičan nos nalik surli "radi" kao filter: on zagreva ledeni zimski vazduh i filtrira prašinu tokom letnjih vrućina. Sajga živi u krdima do 1.000 jedinki i preferira pustinjsko-stepska područja sa žbunjem i zeljastom vegetacijom, a hrani se raznim travama, lukom, žbunjem i drugim pustinjskim biljkama. U Mongoliji živi populacija podvrste Saiga tatarica mongolicus koja ima oko 750 jedinki i uglavnom se nalaze u zaštićenim područjima u jugozapadnoj Mongoliji, u provincijama Govi Altaj i Hovd Ajmaci. Sezonski migriraju na velike udaljenosti u potrazi za dobrim pašnjacima i izvorima vode. U jesen, krda se sele na jug kako bi izbegla sneg, a pare se u decembru i sele se ponovo na sever u aprilu. Mladunci se rađaju početkom juna nakon gestacije od oko 150 dana.

Znaci da sajge posećuju neka od ovih područja su ostaci dlake i male gomile sferičnog crnog izmeta na pašnjacima.

Pristup očuvanju sajga antilope

Sajga antilopa je dodata na Crvenu listu IUCN kao "kritično ugrožena" 2001. godine. Iako zaštitni zakoni postoje u mnogim od zemalja u kojima ona živi, ulažu se napori da se poboljša sprovođenje zakona i podrži ruralna ekonomija. Od 2010. godine, globalna populacija sajge ima oko 50.000 jedinki, uglavnom u Kazahstanu. Mongolska populacija se nalazi u dva udaljena područja zapadne Mongolije, uglavnom u rezervatu prirode Šarga i rezervatu prirode Manhan. Organizacije za zaštitu prirode izveštavaju o pozitivnim uticajima svog rada u nekim oblastima, međutim, jasno je da je potrebno učiniti više, na celom području vrste.

Pretnje opstanku sajga antilope

Glavna pretnja opstanku sajga antilope je lov. Uticaj ove pretnje daleko premašuje uticaj prirodnih predatora poput vukova i lisica, požara, uništavanja staništa, blokiranja migracionih puteva, oštrih zima ili promenljive poljoprivrede. Lov na sajgu omasovljen je krajem 20. veka, uglavnom zbog unosne trgovine rogovima za kinesku medicinu: rogovi dostižu cenu i do 100 dolara po kilogramu.

Pored očiglednog smanjenja broja sajge, lov mužjaka zbog rogova doveo je do situacije u kojoj nije bilo dovoljno mužjaka za parenje sa svim ženkama, što je rezultiralo "reproduktivnim kolapsom" i desetkovanjem populacija.

(Telegraf.rs/mongolia.wcs.org)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Ljubimci Telegraf zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.